Partie polityczne to naturalna forma organizacji władców aktualnych czy potencjalnych, rady czy samorządy to naturalna forma organizacji mas.
Leszek Nowak

Jesteś na archiwalnej wersji strony internetowej - przejdź na aktualną wersję rozbrat.org

Krótka historia Anarchistycznego Czarnego Krzyża

rozbrat.org



Anarchistyczny Czarny Krzyż (ACK) jest to międzynarodowa organizacja pomocy więźniom politycznym oraz osobom represjonowanym za działalność antyrządową, antyautorytarną, bądź polityczno-społeczną. ACK jest również częścią Ruchu na rzecz obalenia więzień.

Organizacja ta zrzesza setki wolontariuszy, prawników, organizując dla poszkodowanych pomoc prawną i materialną, dostarcza im także m.in. literaturę zaangażowaną politycznie (zwłaszcza związaną z ruchem anarchistycznym).

Początki

Historia ACK sięga czasów politycznych zawirowań w carskiej Rosji w XIX stuleciu. W latach 60-tych 19 wieku zaczyna narastać masowy ruch rewolucyjny inspirowany ideami Michała Bakunina i Karola Marksa. W odpowiedzi na, początkowo, pokojową propagandę prowadzoną przez kółka rewolucyjne, carski aparat państwowy rozpoczyna masowe represje. Wraz ze wzrostem politycznej opozycji wobec cara, wielu anarchistów, socjalistów i rewolucjonistów płaciło za swoje pragnienie wolności uwięzieniem, wygnaniem lub śmiercią. Warunki więzienne były nie do wytrzymania, a ludzie uwięzieni z powodów politycznych spotykali się z okrutnym traktowaniem.

Właśnie wtedy narodziła się organizacja Polityczny Czerwony Krzyż, swoja nazwą nawiązywała do powstałego w 1863 r. w Genewie, humanitarnego stowarzyszenia Czerwony Krzyż. Głównym zadaniem, jaki postawił sobie Polityczny Czerwony Krzyż była pomoc dla tych politycznych więźniów trzymanych w carskich więzieniach, obozach pracy i miejscach zsyłki. Organizacja wielokrotnie uczestniczyła w przeprowadzaniu zorganizowanych ucieczek z więzień i miejsc zsyłki. To właśnie członkowie tej organizacji wraz z przyjaciółmi umożliwili Piotrowi Kropotkinowi słynną ucieczkę ze szpitala więziennego, w 1876 r.

Wykluczenie anarchistów z PCK

Polityczny Czerwony Krzyż był w założeniach organizacją bezstronną mającą pomagać wszystkim więźniom rewolucjonistom bez względu na przynależność ideologiczną. Jednakże w początkach XX wieku kontrolę nad PCK zaczęła przejmować, odwołująca się do marksizmu Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji (SDPRR). Pomoc dla uwięzionych anarchistów i innych więźniów politycznych niezwiązanych z Partią, szybko zaczęła zanikać. Anarchiści początkowo byli nieświadomi tego, iż fundusze przekazywane na Polityczny Czerwony Krzyż nie docierały do ich uwięzionych towarzyszy. Jednakże wkrótce jasnym stało się, że jedyną drogą, aby uwięzieni anarchiści otrzymywali pomoc, jest powołanie przez anarchistyczną społeczność swojej własnej organizacji pomocy. W ten sposób powstał Anarchistyczny Czerwony Krzyż (ACzK).

Utworzenie Anarchistycznego Czerwonego Krzyża

Ścisła data utworzenia Anarchistycznego Czerwonego Krzyża jest niejasna. Rudolf Rocker przypuszcza, że organizacja została powołana do życia w okresie pomiędzy 1900, a 1905 rokiem. Wiadomym jest jednak, że powstała ona w Londynie podczas spotkania rosyjskich emigrantów-anarchistów ze skarbnikiem Partii Socjalistów-Rewolucjonistów Wierą Finger. Jedną z ważniejszych decyzji, które zostały przyjęte przez wszystkich obecnych na spotkaniu, było to, że nowa organizacja pomocy uwięzionym będzie wspierać zarówno anarchistów, jak i rewolucyjnych socjalistów przebywających w więzieniach i wygnaniu.

Rozwój ACzK

Szybki rozwój ACzK należy "zawdzięczać" masowym aresztowaniom rewolucjonistów, które były odpowiedzią cara na rewolucję 1905 roku. W 1906 roku organizacja posiadała swoje grupy w Kijowie, Odessie, Białymstoku i kilku innych miastach. Z powodu represji, wiele osób próbowało uciec z kraju, a ci, którym się to udało, byli pierwszymi aktywistami, którzy rozpoczęli organizacje ACzK poza granicami Rosji.

Grupa londyńska

Pierwszą grupa ACzK działającą poza Rosją była grupa londyńska, utworzona w 1907 roku. Grupa ta stała się najważniejsza grupa ACzK w Europie. Zbierała ona fundusze od innych europejskich grup i przesyłała je do Rosji. W grupie londyńskiej uczestniczyli m.in. Piotr Kropotkin, Aleksander Shapiro i Rudolf Rocker.
W roku następnym założona została pierwsza grupa ACzK w Ameryce Północnej, grupa nowojorska. Wkrótce powstały kolejne grupy, m.in. w Chicago, Filadelfii, Brownsville, Detroit i Baltimore.

ACzK i rewolucja rosyjska 1917


Wraz z wybuchem Rewolucji Rosyjskiej w 1917 roku, ACzK w związku z informacjami, że wszyscy więźniowie polityczni w Rosji zostali zwolnieni z więzień, zawiesił działalność. Członkowie ACzK wracali do Rosji, aby uczestniczyć w rewolucji. Zostali oni gorąco powitani przez więźniów, których niegdyś wspierali. Nie minęło jednak wiele czasu, a rosyjskie więzienia na nowo zaczęły zapełniać się więźniami politycznymi, tym razem aresztowanymi przez nowy rosyjski reżim - Bolszewików. Wraz z utworzeniem nowej dyktatury w Rosji, ACzK został zmuszony do reorganizacji.

W 1919 organizacja zmieniła nazwę na Anarchistyczny Czarny Krzyż (ACK). Nazwę zmieniono, aby uniknąć zamieszania, ponieważ w tamtym okresie, w związku z toczącą się w Rosji wojna domową, działały tam takie organizacje jak Międzynarodowy Czerwony Krzyż, czy niesławny Polityczny Czerwony Krzyż.

Na Ukrainie Czarny Krzyż organizował oddziały obronne, które następnie wchodziły w skład armii Machno. Zadaniem tych oddziałów była obrona miast i wsi, a także organizowanie oporu wobec krwawych najazdów Kozaków, Białych i Armii Czerwonej. Wielu członków tych oddziałów uczestniczyło uprzednio w Konfederacji Nabat na Ukrainie lub w grupach ACzK w Stanach Zjednoczonych. Anarchistyczny Czarny Krzyż wspierany był materialnie przez rosyjskich anarchistów, którzy wyemigrowali wcześniej do USA.

Z powodu swojej działalności, członkowie ACK doświadczali stałych szykan ze strony Bolszewickiego rządu. Pomiędzy 1924 i 1925 rokiem organizacja w Rosji zostaje zdelegalizowana i rozbita. Członkowie zostają aresztowani: część zostaje zabitych przez Bolszewików, a część ze względu na międzynarodową kampanię protestu, zostaje zwolniona z więzień i deportowana.

Działania ACK w Europie

Działacze, którym po zwolnieniu z więzienia udało się wyjechać z Rosji, zorganizowali spotkanie w Berlinie, na którym reorganizowano ACK. Organizacja kontynuowała swoja działalność w Berlinie przez kilka lat, później przeniosła się kolejno do Holandii i Paryża. Wznowiono działalność ACK w USA, po to, aby organizować pomoc dla towarzyszy ciągle przebywających w rosyjskich więzieniach. Niestety od 1936 roku kontakty z więźniami zaczynają słabnąc, aby urwać się zupełnie w roku 1940. Większość, jeśli nie wszyscy, uwięzieni anarchiści zostali zamordowani podczas stalinowskich czystek.

Działalność ACK zmalała w czasie Wielkiego Kryzysu w latach 30. XX wieku.

W 1936 r. wybuchła wojna domowa w Hiszpanii, a trzy lata później druga wojna światowa. ACK organizowało pomoc zarówno dla uciekających przed faszystowską dyktatura Franco, jak i dla ludzi aresztowanych w związku z ruchem oporu w całej Europie.

Podczas II Wojny Światowej

W 1939 roku większość grup w Europie i USA nie było w stanie sprostać zapotrzebowaniu na ich pomoc i ich działania zostają zawieszone. Grupy, które pozostały kontynuują pomoc dla więźniów pod innymi nazwami, przez prawie dwie następne dekady. Były to takie grupy jak: "Zjednoczony Komitet na Rzecz Obrony Uwięzionych Rewolucjonistów w Rosji", "Społeczność Wspierająca Anarchistycznych Więźniów w Rosji", "Fundusz Pomocy Międzynarodowego Stowarzyszenia Ludzi Pracujących", "Chicagowski Fundusz Pomocy" i "Fundusz Pomocy im. Aleksandra Berkmana". Wszystkie te organizacje można uznać jako grupy kontynuujące pracę ACK.

Anarchiści próbowali zawiązać sojusz z pomocowymi organizacjami socjaldemokratycznymi. Podczas II wojny światowej istniał min. Żydowski Komitet Pracy, zrzeszający żydów, którzy nie chcieli uciekać przed Hitlerem i opuszczać Europy. Socjaldemokraci odmówili współorganizowania wraz z ACK pomocy dla anarchistów, co spowodowało śmierć setek żydowskich anarchistów w nazistowskich obozach koncentracyjnych.

Do końca wojny tylko niektóre grupy pozostały aktywne. Fundusz Pomocy im. Aleksandra Berkmana w Chicago, jedna z niewielu grup, które były w stanie organizować realne akcje pomocy, odnowiła gałąź paryską, dokąd wysyłane były paczki dla anarchistów potrzebujących funduszy i wsparcia. Pomoc taka funkcjonowała przez wiele lat, ale wskutek niedostatku wsparcia dla ich pracy, grupa nie była w stanie kontynuować swojej działalności po 1958 roku.

Reaktywacja ACK

W 1967 roku grupa ACK zawiązana została w Londynie, gdzie początkowo pracowano organizując pomoc dla uwięzionych członków hiszpańskiego ruchu oporu. Londyńskie ACK zaczęło promować założenia Czarnego Krzyża i podczas Międzynarodowej Konferencji Anarchistycznej w Carrara w 1968 r. reaktywowano i założono nowe grupy w Europie, USA i Australii.

Odnowiona organizacja stała się natychmiast celem ataku państwowego aparatu represji. W wielu krajach członkowie ACK byli inwigilowani przez policje, aresztowani, a czasem nawet mordowani.

Jeden z założycieli londyńskiego ACK Stuart Christie, kilka lat spędził w więzieniu oskarżony o przynależność do "Angry Brigade", nielegalnej grupy aktywnej w Wielkiej Brytanii w latach 70-tych. W końcu został oczyszczony z wszelkich zarzutów i zwolniony.

Zamordowanie G. Pinellego

12 grudnia 1969 roku Giuseppe Pinelli, członek włoskiego ACK (grupa milańska) został aresztowany w związku z kilkoma zamachami bombowymi we Włoszech. Nie był to pierwszy raz, kiedy policja próbowała wrobić Pinellego i innych członków milańskiego ACK w zamachy bombowe. Przez trzy dni Pinelli był przesłuchiwany i nękany przez milańską policje. Trzeciego dnia, tj. 15 grudnia, kilka minut po północy, Pinelli został wyrzucony z okna, z czwartego piętra komisariatu policji. Twierdzono, ze Pinelli przyznał się do stawianych mu zarzutów, a później popełnił samobójstwo wyskakując z okna. Pinelli i inny anarchista - Valpreda, byli oskarżeni o podkładanie ładunków wybuchowych. Później wyszło na jaw, że ataki te były częścią neofaszystowskiego spisku, wspieranego przez CIA i NATO, znanego jako "strategia napięcia".

Spisek miał polegać na podkładaniu bomb i wrabianiu w te ataki lewicę. Działania te miały wywołać społeczne żądanie "prawa i porządku", i objęcie we Włoszech władzy przez skrajną prawicę. Pinelli stał się celem szykan, ponieważ był dobrze znanym anarchistą, a także wiadomym było, ze przed swoim zabójstwem prowadził prywatne dochodzenie w sprawie planowanego faszystowskiego zamachu stanu. W tamtym okresie milański ACK był infiltrowany przez neofaszystów i stało się jasne dla policji, która była zamieszana w spisek, że Pinelli może dowiedzieć się kim są szpiedzy. Zabójstwo Pinellego stało się, więc niezbędnym warunkiem, mającym zapewnić powodzenie spisku.

Zamordowanie G. von Rauch'a i T. Weissbecker'a

4 grudnia 1971 roku, Georg von Rauch, sekretarz ACK w Niemczech, został zastrzelony przez policję. Podczas próby aresztowania, doszło do wymiany ognia pomiędzy oficerem policji i von Rauchem, który został postrzelony i zmarł. Kilka miesięcy później, augsburgska policja, prowadząca śledztwo w sprawie dwóch znanych radykałów, podczas próby aresztowania, zastrzeliła jednego z zatrzymanych - Thomasa Weissbecker'a. Weissbecker także był członkiem niemieckiego ACK. Obaj (von Rauch i Weissbecker) byli członkami "Ruchu 2 Czerwca".

Napad na bank

W połowie lat siedemdziesiątych, członkowie irlandzkiego ABC, Noel i Marie Murray, wzięło udział w kilku zbrojnych akcjach na terenie Dublina. We wrześniu 1975 roku, w czasie napadu na Bank Irlandzki, oddział w Killester, Marie Murray zastrzeliła policjanta, niebędącego na służbie, który próbował interweniować. Noel i Marie zostali skazani na śmierć, ale wyrok został później złagodzony.

Projekt sieci ACK

W 1979 roku, anarchistyczny więzień polityczny w USA, Lorenzo Komboa Ervin, opublikował "Zarys Projektu sieci ACK" z nadzieją, że pomoże on zbudować ruch, który wspierałby anarchistycznych więźniów politycznych. Wierzył, ze ACK powinien być zjednoczonym masowym ruchem, a nie indywidualnymi kolektywami. Projekt Ervina został zaakceptowany przez część grup, co spowodowało rozwój ACK w latach 80-tych i 90-tych. Jednak stworzenie spójnej sieci nie powiodło się - taki rodzaj organizacji nigdy nie objął wszystkich grup ACK.

W roku 1989 w ramach sieci ACK założono "Sieć Reagowania w Nagłych Wypadkach" (ERN). Organizacja ta miała reagować na wyroki śmierci, strajki głodowe, tortury i morderstwa anarchistów lub społeczności, z którymi grupy ACK współpracowały. Mobilizacja ERN oznaczała, że grupy ACK oraz inne stowarzyszone organizacje z całego świata, miały podejmować wszelkie możliwe akcje protestacyjne w ciągu 48 godzin od czasu zaalarmowania sieci. Niestety sieć ERN nie rozpoczęła faktycznej działalności i przestała istnieć.

Lata 90 XX wieku, nadal nie przyniosły poprawy skuteczności działań w skali międzynarodowej. Grupy ACK pracowały na wielu różnych płaszczyznach, we znaki dawał się brak wspólnych celów i tendencji do zjednoczenia. Skutkowało to słabym wsparciem dla więźniów politycznych, którzy znaleźli się w systemie więziennym. W 1994 roku na międzynarodowej konferencji ACK dyskutowano o sprawach dotyczących pomocy uwięzionym i jeszcze raz próbowano powołać do życia ERN.

ABCF w USA

W 1995 r. cztery grupy ACK z USA stworzyły "ABC Federaction" (były to grupy: New Jersey, Bronx, Washington DC, Brew City). Inne grupy szybko włączyły się w federację, ale już rok później nastąpił rozłam w ABCF spowodowany niezgodą, co do celów i sposobów ich realizacji. Grupy opuszczające ABCF szybko utworzyły swoja własna organizację ABCC (Anarchist Black Cross Confederation), ale funkcjonowała ona tylko przez kilka lat. ABCF natomiast ciągle funkcjonuje i ma zamiar rozwijać swoja działalność w przyszłości.

Powstały, także inne sieci, takie jak "Zburzyc ściany", która działała bardzo sprawnie przez kilka lat, ale rozpadła się pomiędzy 1998 i 1999 rokiem. Pozostałości po tej sieci cały czas funkcjonują jako "Zburzyć ściany" w Seattle i Waszyngtonie. Powstały także grupy ACK zrzeszone w ABC Network w Teksasie.

ACK w Polsce

Problem powołania ACK w Polsce pojawiał się raz po raz w historii współczesnego ruchu anarchistycznego. Represje wobec działaczy jakie się nasiliły w połowie lat 90-tych XX wieku i problemy wynikające ze słabej organizacji pomocy finansowej i prawnej uwięzionym, wymusiły stworzenie silnego i stabilnego zaplecza. Od 1994 roku podejmowano działania antyrepesyjne w trakcie, których używano już nazwy ACK. Jednak dopiero w maju 1996 r. zawiązała się o ogólnopolska sieć Anarchistycznego Czarnego Krzyża, która istniała do 2003 roku.

Organizacja ACK w Polsce

Ogólnopolska sieć Anarchistyczny Czarny Krzyż składała się z autonomicznych, lokalnych, grup i osób, przepływ informacji miało koordynować Biuro ACK, które wydawało biuletyn, rozsyłało informacje, utrzymywało stałe kontakty z poszczególnymi grupami oraz zagranicą. Co jakiś czas odbywał się zjazd przedstawicieli wszystkich grup.

Działalność ACK polegała głownie na pomocy w poszukiwaniu adwokata, finansowej, nagłaśnianiu aresztowań, organizowaniu demonstracji, konferencji prasowych, petycji, organizowaniu poręczeń dla aresztowanych, udzielaniu porad.

Na liście ośrodków sieci polskiego ACK w 1996 r. widniały grupy z Warszawy, Opola, Poznania, Zielonej Góry, Dąbrowy Górniczej, Słupska, Bogatyni, Trójmiasta i Krakowa. W 1997 roku do sieci dołączyły grupy z Wrocławia, Wodzisławia i Ciechanowca. W następnych latach w sieci ACK uczestniczyły także grupy z Koszalina, Radomia, Torunia, Bydgoszczy, Gliwic, Płocka, Krosna, Łodzi, Lublina.

Jednakże tylko niektóre z wymienionych ośrodków podejmowały aktywności związane z działaniami ACK, część rozpadła się w kolejnych latach. W 2003 roku na liście ośrodków ACK widniały adresy grup z: Poznania, Łodzi, Trójmiasta, Wrocławia i Warszawy.

Ogólnopolskie Biuro Informacyjne ACK mieściło się w latach 1996 - 1997 w Krakowie, od 1997 do 2003 roku w Poznaniu.

Biuletyn ACK

Jednym z ważniejszych działań informacyjno - edukacyjnych ACK była publikacja Biuletynów Informacyjnych ACK. W latach 1996 - 2003 ukazały się 22 numery pisma oraz kilka numerów specjalnych i angielskojęzycznych. Tematykę poruszaną na łamach pisma stanowiły działania państwowego aparatu represji, na całym świecie, wobec działaczy społecznych i anarchistycznych, informacje dot. więźniów i więzień, raporty itp.

Redakcja biuletynu mieściła się kolejno w: Słupsku (nr. 1), Opolu (nr. 2 - 3), Poznaniu (nr. 4 - 16) i Warszawie (nr. 17 - 22)

Od 2002 roku poza siecią ACK istniała także grupa autonomiczna w Białymstoku, która od 2003 roku publikuje swój Biuletyn.

ACK wydawało także cyklicznie ulotki dot. postępowania w kontaktach z policją i sądami. W 1996 r. ACK Poznań opublikowało także książkę "Moje prawa wobec policji i przed sądem".

ACK Życie

W 1999 roku z inicjatywy grupy poznańskiej powołane zostało "Wolnościowe Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych - ACK Życie", którego zadaniem jest odciążenie napiętego budżetu ACK. W odróżnieniu od "zwykłego" ACK różni się tym, że pomoc (pokrycie kosztów obsługi prawnej i sądowych) przysługuje (jest pewna) tylko osobom ubezpieczonym. ACK Życie było inicjatywą autonomiczną wobec sieci ACK i istnieje nieprzerwanie do dzisiaj.

Zasady funkcjonowania ubezpieczalni wzorowane są na kasach pomocy wzajemnej. Aktywiści wpłacają, co kilka miesięcy niewielkie kwoty do kasy ubezpieczalni, a w wypadku kłopotów otrzymują pomoc. Ubezpieczalnia posiada swój statut, w którym spisane są podstawowe zasady jej funkcjonowania. Miedzy innymi to, iż nad działalnością ubezpieczalni czuwa 5 osobowa rada złożona z przedstawicieli 3 ośrodków ACK w kraju (Poznań, Kraków i Trójmiasto). Od początku ubezpieczalnia pomaga w taki sposób, że osoba ubiegająca się o pieniądze zobowiązana jest do przedstawienia dokumentów dotyczących sprawy, następnie dostaje pieniądze lub informowana jest o nie przyznaniu takowych.

Zakończenie działalności sieci ACK w Polsce

W roku 2003 działalność sieci ACK została praktycznie zakończona. Na skutek spadku zainteresowania działaniami ACK na ogólnopolskie konto przestały wpływać środki na pomoc dla represjonowanych, coraz mniejsza była także aktywność ośrodków wchodzących w skład sieci. Nie nastąpił "oficjalny" rozpad sieci jednak w praktyce zakończyła ona działalność. Aktywne ośrodki ACK funkcjonowały nadal, jednak już nie w ramach sieci.

ACK w latach 2003 - 2006


W latach 03-06 działania wchodzące w zakres zainteresowania ACK były kontynuowane w ośrodkach lokalnych określających się jako ACK (np. ACK Poznań, ACK Białystok) a także grupach Federacji Anarchistycznej. Cały czas działała ubezpieczalnia ACK Życie, w praktyce przybrała ona także bardziej lokalny charakter.

Próba odnowienia sieci ACK

W maju 2006 roku, z inicjatywy 31 zjazdu Federacji Anarchistycznej, odbyło się spotkanie ośrodków zainteresowanych odnowieniem sieci ACK w Polsce. W spotkaniu uczestniczyły ośrodki anarchistyczne z Warszawy, Poznania, Łodzi, Białegostoku i Przasnysza.

Tego samego autora

Brak pasujących artykułów


Nie masz uprawnień, aby dodawać komentarze. Musisz się zarejestrować

Translate page

Belarusian Bulgarian Chinese (Simplified) Croatian Czech Danish Dutch English Estonian Finnish French German Greek Hungarian Icelandic Italian Japanese Korean Latvian Lithuanian Norwegian Portuguese Romanian Russian Serbian Spanish Swedish Ukrainian