Pracownicy kultury i sztuki żądają podwyżek

Ogólnopolski Związek Zawodowy Inicjatywa Pracownicza
Drukuj

anarchosyndykalizmW zeszłym tygodniu pracownicy kultury i sztuki zrzeszeni w trzech poznańskich komisjach Inicjatywy Pracowniczej przyjęli wspólne stanowisko w sprawie podwyżki wynagrodzeń i położenia socjalnego pracowników tego sektora. W dokumencie czytamy:

Sytuacja materialna i socjalna pracowników poznańskiej kultury i sztuki ulega pogorszeniu. Poznańska OZZ Inicjatywa Pracownicza zrzesza zatrudnionych w Galerii Miejskiej Arsenał, Teatrze Ósmego Dnia oraz osoby pracujące jako „wolni strzelcy” w różnych projektach kulturalnych finansowanych przez miasto. Związek nasz przeprowadził odpowiednią analizę. We wszystkich tych przypadkach główny wpływ na wysokość zarobków i sytuację socjalną pracowników ma polityka miasta w zakresie finansowania różnego typu zadań z zakresu kultury. Od lat jednak Urząd Miasta Poznania wywiera naciski na kierownictwa rożnych placówek (w postaci wytycznych i instrukcji przekazywanych w pismach i na spotkaniach z kierownictwem instytucji kultury), aby nie zwiększali funduszu płac. Jednocześnie ewentualne dodatkowe dochody uzyskane przez daną placówkę, nie mogą zostać w żadnej części przeznaczone na podniesienie wynagrodzeń. Polityka ta ma negatywne konsekwencje dla pracowników i pracownic tego sektora.

Analizując kształtowanie się w latach 2009–2012 wynagrodzenia i funduszu płac pracowników sztuki i kultury zatrudnionych w Teatrze Ósmego Dnia i Galerii Miejskiej Arsenał (łącznie 28 etatów, 33 osoby), dochodzimy do następujących wniosków:

1. Spadek płac realnych. W porównaniu do roku 2009, kiedy to ostatni raz systemowo zrewaloryzowano zarobki pracowników kultury i sztuki, do roku 2012, płace realne spadły. Wynagrodzenia osobowe w Teatrze w tym czasie skurczyły się o 6,6%, a w Galerii Arsenał wzrosły o 4,1%. Należy jednak zwrócić uwagę, że w tym samym okresie średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej wzrosło o ok. 13%, a w sferze budżetowej nawet o 16%. Inflacja wyniosła między 2009 a 2012 roku w sumie ok. 14%. Należy zwrócić uwagę, że piszemy o średniej krajowej, a wynagrodzenia, jak też koszty utrzymania, są w Poznaniu jeszcze wyższe.

2. Dysproporcje w zarobkach. Średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej z czterech kwartałów 2012 roku wynosiło 3686 zł, a w „budżetówce” – 3851 zł. Średnie wynagrodzenie osobowe w przeliczeniu na jeden etat wynosiło w 2012 roku w Teatrze Ósmego Dnia – 3223 zł, a w Galerii Miejskiej Arsenał – 3089 zł (wszystkie dane brutto, z uwzględnieniem wszystkich premii i dodatków). Inaczej mówiąc, powiększyły się dysproporcje między średnim wynagrodzeniem w analizowanych placówkach a  średnim wynagrodzeniem w gospodarce i w sferze budżetowej.

3. Niższe fundusze wynagrodzeń. Ogólne nakłady na fundusz wynagrodzeń, a zatem wszystkie koszty ponoszone na opłacenie etatowych pracowników w poznańskich instytucjach kultury realnie spadają. W Galerii  Miejskiej Arsenał fundusz ten wzrósł między rokiem 2009 a 2012 o 4,3%, a w Teatrze Ósmego Dnia o 2,3%, przy – przypomnijmy – 14-procentowej inflacji.

4. Rewaloryzacja i podwyżki. Wynika z tego, że aby zrewaloryzować wynagrodzenia potrzebna jest  podwyżka dla pracowników o ok. 10% brutto czyli ok. 310-320 zł brutto. Jeżeli mielibyśmy wynagrodzenia wyrównać do poziomu średniego wynagrodzenia w Polsce w budżetówce, musiałyby one wzrosnąć średnio o ok. 600-700 zł brutto.

5. Stosunek płacy zasadniczej do wynagrodzenia ogółem. Innym problemem jest niekorzystne kształtowanie się stosunku płacy zasadniczej do „ruchomej” (premie regulaminowe i uznaniowe, nagrody, odprawy itd.) i dochodów, jakie stanowią dodatkowe umowy zlecenia, umowy o dzieło i tzw. honoraria własne. Powoduje to, że pomniejszeniu ulegają dodatki i świadczenia naliczane od podstawy wynagrodzenia osobowego.

6. Wynagrodzenia dyrekcji. Wyżej podano dane wraz z wynagrodzeniem dyrekcji. Istnieją jednak duże dysproporcje między pensjami szeregowych pracowników a dyrekcjami instytucji kulturalnych i artystycznych. Wynagrodzenie kierownictwa np. mogą pochłonąć ? lub nawet ? wszystkich wynagrodzeń. Z drugiej strony miesięczna płaca szeregowego pracownika potrafi wynosić 1596 zł na rękę (z premią i dodatkami stażowymi).

7. Freelancerzy i „umowy śmieciowe”. Wiele imprez organizowanych przez instytucje kultury, jak też w ramach projektów, nie mogłoby dojść do skutku bez pracy „wolnych strzelców”, którzy zatrudniają się przy różnego typu wydarzeniach. Jest to duża grupa nieetatowych pracowników, których dochody od wielu już lat zależą od podaży publicznych środków na imprezy kulturalne. Konieczne jest wprowadzenie stałych stawek (honorariów) dla twórców i obsługi technicznej za przygotowanie wystaw oraz spektakli, a także udział w nich. Jednocześnie w Polsce nie istnieją żadne rozwiązania systemowe wspierające artystów, którzy nie są zatrudnieni na etat w instytucjach kultury. Duży odsetek z nich nie ma zabezpieczeń emerytalnych i zdrowotnych, często znajdując się w sytuacji realnego, choć nierejestrowanego bezrobocia.

 W związku z opisaną wyżej sytuacją postulaty Inicjatywy Pracowniczej i poznańskiego środowiska pracowników kultury i sztuki są następujące:

– Żądamy podwyżek płac o 450 zł brutto do podstawy wynagrodzenia (płacy zasadniczej) dla pracowników i pracownic kultury i sztuki;
– Domagamy się, aby miasto przyjęło program walki ze „śmieciowymi umowami” w sektorze kultury i sztuki oraz zaprzestało blokowania możliwości etatowego zatrudniania pracowników w poznańskich instytucjach kultury i sztuki.
–- Żądamy przyjęcia – wynegocjowanych ze związkami zawodowymi – taryfikatorów dla umów o dzieło, zlecenie, a także zawieranych z jednoosobowymi podmiotami prawa handlowego (na zasadzie samozatrudnienia) w instytucjach i projektach finansowanych (współfinansowanych) przez miasto.

Komisja Zakładowa OZZ Inicjatywa Pracownicza przy Galerii Miejskiej Arsenał
Komisja Zakładowa OZZ Inicjatywa Pracownicza przy Teatrze Ósmego Dnia
Poznańska Komisja Międzyzakładowa OZZ Inicjatywa Pracownicza