Inicjatywa Pracownicza - podsumowanie roku 2013

Komisja Krajowa OZZ IP
Drukuj

IP podsumowanie2013

 

Ubiegły rok upłynął pod znakiem narastającego kryzysu społeczno-gospodarczego i systematycznych ataków rządu na prawa pracownicze. Bezrobocie utrzymywało się na wysokim poziomie, zbliżonym do rozmiarów z drugiej połowy lat 90.; pracodawcy kontynuowali politykę masowych zwolnień i większego obciążania pracą osób, którym udało się uniknąć bezrobocia; płace – trzeci rok z rzędu – rosły w tempie niższym niż inflacja, czyli realnie ich wartość spadała.

Jednocześnie, rząd i władze samorządowe wprowadziły szereg reform przerzucających koszty kryzysu na pracowników i pracownice – uelastyczniono czas pracy, wprowadzając roczne okresy rozliczeniowe, dzięki czemu pracodawcy mogą unikać płacenia dodatków za nadgodziny; utrzymano wyższą stawkę podatku VAT przy jednoczesnym zachowaniu niskich stawek podatków dochodowych i opodatkowania kapitału; w wielu miastach kontynuowano politykę cięcia wydatków na usługi publiczne (zwłaszcza edukację, mieszkalnictwo i kulturę).

2013 rok przyniósł także pierwszą od wielu lat wspólną i masową mobilizację związków zawodowych przeciwko kryzysowi i antypracowniczej polityce władz. Najpierw w marcu na Śląsku odbył się jednodniowy strajk generalny, potem – we wrześniu, ulicami Warszawy przeszła największa demonstracja związkowa od 1989 r. Głównym powodem protestów była reforma przepisów o czasie pracy, jednak wśród wysuwanych postulatów znalazły się także żądania wzrostu płacy minimalnej, skrócenia wieku emerytalnego i ograniczenia możliwości zatrudniania na „umowy śmieciowe” (zlecenie i dzieło). Co ważne, jak wskazują ostatnie badania CBOS, w ubiegłym roku znacząco wzrosło także poparcie społeczne dla protestów i postulatów związkowych.

W tych warunkach nasz związek starał się kontynuować bieżącą działalność zakładową, jednocześnie włączając się w szersze mobilizacje i protesty o zasięgu ogólnopolskim. W porównaniu do lat poprzednich, w 2013 r. poświęciliśmy też więcej uwagi kwestiom wewnętrznym – organizacji i finansom związku, działaniom nakierowanym na zakładanie nowych komisji oraz samokształceniu i upowszechnianiu wiedzy.

Działania ogólnopolskie

Działania ogólnopolskie w ubiegłym roku rozpoczął VIII krajowy zjazd delegatów i delegatek, który odbył się w marcu w Poznaniu. Zjazd zatwierdził zmianę systemu finansowego OZZ IP (podział składki na część przeznaczaną na finansowanie wydatków własnych komisji oraz część przeznaczaną na działania ogólnopolskie), wybrał nową – liczniejszą, Komisję Krajową (która od tego roku ma pracować na podstawie regulaminu określającego podział funkcji w jej obrębie) oraz wprowadził do statutu konferencje pr

ogramowe – czyli regularne spotkania poświęcone opracowaniu dokumentów programowych związku. Podczas zjazdu odbyła się także pierwsza dyskusja o koordynacji działań komisji IP na poziomach: lokalnym i branżowym, choć póki co nie doszło do zmian statutowych czy podejmowania skoordynowanych działań w tym zakresie.

Jeśli chodzi o akcje uliczne i protesty, OZZ Inicjatywa Pracownicza przeprowadziła w ubiegłym roku 4 duże mobilizacje o zasięgu ogólnopolskim. Organizowaliśmy lub aktywnie wspieraliśmy następujące demonstracje: w Gorzowie Wielkopolskim o zaległe pensje pracowników i pracownic SP ZOZ w Kostrzynie n. Odrą oraz przeciwko prywatyzacji służby zdrowia;  1 maja we Wrocławiu pod hasłem „Specjalna strefa wyzysku: Polska”; całodzienną pikietę w rocznice wybuchu strajku w Chung Hong Electronics oraz związkową mobilizację podczas „Ogólnopolskich dni protestu” we wrześniu w Warszawie (gdzie współorganizowaliśmy blok antykapitalistyczny pod hasłem „Czas na strajk generalny!”). Każdorazowo, mobilizacje te gromadziły po kilkaset osób, co można uznać za wynik zadowalający.

Wrześniowy protest związków zawodowych był także okazją do pracy merytorycznej i informacyjnej. Na stronie www.strajk.org oraz w „gazetach strajkowych” (które rozeszły się w nakładzie 10 tys. egzemplarzy) wraz ze środowiskami anarchistycznymi promowaliśmy idee strajku generalnego oraz zwracaliśmy uwagę na prawne ograniczenia prawa do strajku w Polsce. Działania te stanowiły wstęp do kampanii „W obronie prawa do strajku”, w ramach której powstały także poradniki prawne dla osób chcących zorganizować strajk w swoim zakładzie pracy.

W 2013 r. udało się także rozpocząć działania z zakresu edukacji prawnej – grupa robocza ds. prawa pracy OZZ IP przygotowała i opublikowała na stronie internetowej związku szereg poradników (m.in.: na temat „godzin związkowych”, wydłużenia okresów rozliczeniowych, przeprowadzenia strajku solidarnościowego, dodatków za pracę w porze nocnej oraz korzystania z dni wolnych w związku z oddawaniem krwi). W grudniu, grupa zorganizowała seminarium prawne – spotkanie poświęcone wymianie praktycznych informacji z zakresu prawa pracy pomiędzy członkami i członkiniami IP.

Z końcem roku duże zmiany zaszły w biuletynie „Inicjatywa Pracownicza”. Od listopada ukazuje się w nakładzie 5 tys. egzemplarzy i jest bezpłatnie kolportowany wszędzie gdzie działają komisje OZZ IP. W roku 2014, biuletyn ma ukazywać się z większą regularnością i stać się dwumiesięcznikiem.

Najważniejsze konflikty w zakładach pracy

Początek roku przyniósł kolejne kontrole i sprawy sądowe w Specjalistycznym Psychiatrycznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Bielsku-Białej, gdzie komisja „Inicjatywy Pracowniczej” od dawna domaga się przyznania sanitariuszom i salowym statusu osób pracujących w warunkach szczególnych oraz zrealizowania przez pracodawcę obowiązku dostarczenia wszystkim pracownikom i pracownicom odzieży roboczej i ochronnej. Komisja stara się także powstrzymać planowany przez dyrekcję outsourcing

(zlecenie firmie zewnętrznej) części zadań salowych i pracowników działu technicznego.

Lubuska komisja międzyzakładowa kontynuowała działania na rzecz odzyskania zaległych pensji przez byłych pracowników i pracownice Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Kostrzynie n. Odrą. W styczniu zorganizowano blokadę sesji rady powiatu gorzowskiego. W kwietniu ulicami Gorzowa Wielkopolskiego przeszła 200-osobowa demonstracja, która zakończyła się kilkugodzinną blokadą urzędu wojewódzkiego. W listopadzie doszło do kolejnego przerwania sesji rady powiatu (na skutek protestu zorganizowanego przez OZZ IP), a w grudniu odbyła się pikieta pod domem wicestarosty gorzowskiego Grzegorza Tomczaka.

W poznańskich żłobkach nadal trwa spór zbiorowy o 30 proc. podwyżki płac. Latem działaczki komisji przy zespole żłobków wzięły udział w szeregu spotkań z radnymi z Komisji Rodziny, Polityki Społecznej i Zdrowia. Podczas grudniowej sesji Rady miasta, na której uchwalono budżet przyznający podwyżki pracownicom po średnio 150 zł brutto, zorganizowano protest pod hasłami: „Pracownice żłobków walczą dalej” oraz „Więcej siana w żłobkach”. Ponadto w marcu pozytywnie zakończyły się sprawy sądowe o wypłatę zaległych wynagrodzeń za nadgodziny dla pracownic Zespołu Żłobków nr 1 w Poznaniu.

Jesienią, komisja działająca przy galerii miejskiej „Arsenał” w Poznaniu rozpoczęła walkę przeciwko planom likwidacji galerii oraz – wspólnie z innymi komisjami z Poznania – wysunęła postulat podwyżek dla pracowników i pracownic miejskich placówek kulturalnych.

Warszawska komisja środowiskowa wspierała natomiast pracowników i pracownice Agencji Ochrony Osób i Mienia Impuls sp. z o.o. (z siedzibą w Warszawie) w walce o zaległe wynagrodzenia. Dzięki serii pikiet i nagłośnieniu problemu w mediach, udało się wywalczyć część zaległych wynagrodzeń (często były to zaległości wynoszące nawet 6 miesięcy).


Rozwój związku

W drugiej połowie 2013 r. do związku dołączyły 3 nowe komisje zrzeszające pracowników i pracownice sektora kultury i sztuki – w galerii miejskiej „Arsenał” w Poznaniu, w Teatrze Dnia Ósmego w Poznaniu oraz ogólnopolska komisja środowiskowa pracowników sztuki. Świadczy to o rosnącym zainteresowaniu i poparciu „Inicjatywy Pracowniczej” wśród artystów oraz pracowników i pracownic sektora kultury i sztuki. Zawiązała się również nowa komisja środowiskowa IP w Krakowie.

W pozostałych zakładach pracy, liczebność i aktywność komisji OZZ IP utrzymywała się na mniej więcej stałym poziomie. Spadek aktywności niektórych komisji (jak np. komisji w Chung Hong Electronics, która została faktycznie rozbita po nielegalnym lokaucie) był rekompensowany rozwojem innych (jak np. komisji przy L’Oreal, która rozszerzyła swoje działania na 2 kolejne zakłady związane z firmą).

Przez cały rok regularnie spotykała się komisja przy Zakładach Cegielskiego w Poznaniu, reagując na kolejne próby prywatyzacji firmy. Jak co roku komisja wzięła udział w pikiecie pod bramami zakładu w rocznicę wydarzeń z 28 czerwca 1956 roku, oprócz tego wydała okazyjną gazetę oraz współorganizowała 29 czerwca plenerowy koncert hip-hopowy pod fabryką, na którym obecne było kilkadziesiąt osób.

Wygrane sprawy sądowe

Rok 2013 przyniósł także pozytywne rozstrzygnięcie spraw sądowych przeciwko Royal Collection. Zapadły również wyroki, jak na razie nieprawomocne, w sprawie Chung Hong Electronics Poland sp. z o.o. W obu przypadkach chodziło o przywrócenie do pracy lub zapłatę odszkodowania za niezgodne z prawem zwolnienie z pracy. Ponieważ skutkiem zwolnień było faktyczne rozbicie komisji związku (w przypadku Royal Collection chodziło o pracownika, który poinformował pracodawcę o powstaniu komisji zakładowej, a w przypadku Chung Hong zwolnienia objęły najaktywniejsze osoby – uczestników i uczestniczki strajku w lipcu 2012 r.), wygrane mają charakter przede wszystkim symboliczny – stanowią dowód, że pracodawcy nie są zupełnie bezkarni. Odszkodowania pozwolą także na częściową rekompensatę kosztów utraty pracy. Niektórzy z byłych pracowników i pracownic Chung Hong nie doczekali jednak końca procesów sądowych, zawierając ugody z pracodawcą. Inni wciąż czekają na rozstrzygnięcie w sądzie pierwszej instancji.

Aktywność na polu społecznym

Podobnie jak w latach ubiegłych, wiele komisji Inicjatywy Pracowniczej angażowało się w walkę na polu społecznym. Komisje z Warszawy i Poznania wspierały lokalne organizacje lokatorskie w blokadach eksmisji, w walce z tzw. czyścicielami kamienic i bankami, które ich wspierają oraz w protestach przeciwko podwyżkom czynszy. Byliśmy obecni również podczas protestów przeciwko drożejącym cenom biletów komunikacji miejskiej. Warszawska komisja środowiskowa wsparła także dwukrotnie protesty w obronie stołecznych niezależnych centrów społecznych – w listopadzie protest przeciwko przemocy skrajnej prawicy, która podczas tegorocznego „Marszu Niepodległości” zaatakowała „Przychodnię” i „Syrenę” oraz w grudniu po nielegalnej eksmisji nowego squatu „Od:Nowa”. Współorganizowaliśmy również szereg spotkań dyskusyjnych na poznańskim skłocie „Od:zysk” oraz w kluboksięgarni „Zemsta” – m.in. na temat hiszpańskich oburzonych, kryzysu we Włoszech, antykapitalistycznego feminizmu, ruchu Occupy w Stanach Zjednoczonych. Jesienią w Teatrze Ósmego dnia zorganizowaliśmy panel dyskusyjny z udziałem działaczy i działaczek z Hiszpanii, Szwecji, Grecji, Francji, Niemiec i USA, podtrzymując w ten sposób kontakty międzynarodowe.

W 2013 r. ukazał się również ważny film „Specjalne strefy wyzysku”, a jego premierze towarzyszyły współorganizowane przez IP spotkania w Polsce i za granicą (min. we Włoszech, w Anglii, Francji, Litwie czy w Niemczech).

W ubiegłym roku Inicjatywa Pracownicza wsparła także protesty opiekunów i rodziców osób niepełnosprawnych walczących o wzrost wysokości świadczeń z systemu zasiłków rodzinnych – warszawska komisja środowiskowa uczestniczyła w październikowej demonstracji pod Urzędem Rady Ministrów, a w 38 nr biuletynu „Inicjatywa Pracownicza” ukazał się obszerny materiał na temat sytuacji materialnej oraz historii protestów rodzin z osobami niepełnosprawnymi.

W ostatnim czasie zostały także podjęte rokujące rozmowy z pracownikami supermarketów i pracownicami domów dziecka.

Podsumowanie

W porównaniu z latami ubiegłymi, w 2013 r. Inicjatywa Pracownicza była bardziej aktywna w działaniach ogólnopolskich. Co ważne, ten wzrost aktywności nie odbywał się kosztem działań lokalnych, ponieważ w wielu zakładach pracy działania komisji związku były równie intensywne co wcześniej. Ogólnie, w ubiegłym roku można było zaobserwować wzrost zainteresowania naszym związkiem, co z pewnością jest związane z ogólnopolską falą protestów i bardziej bojową postawą wszystkich związków zawodowych. Nadal jednak, w porównaniu do innych krajów Europy, Polska pozostaje „strajkową pustynią”. Liczymy, że pozytywne trendy z ubiegłego roku przyczynią się do zmiany tej sytuacji.

Tego samego autora

Brak pasujących artykułów