Idea, zgodnie z którą ubodzy mają prawo do odpoczynku, zawsze była szokująca dla bogatych.
Bertrand Russell

Jesteś na archiwalnej wersji strony internetowej - przejdź na aktualną wersję rozbrat.org

Noblista Dario Fo nie żyje

Paweł Demirski via Wyborcza.pl

wyborcza plWczoraj w wieku 90 lat zmarł Dario Fo. Kiedy włoskiemu dramatopisarzowi, satyrykowi i aktorowi związanemu z lewicą przyznano w 1997 r. Nobla, część świata literackiego zatrzęsła się z oburzenia.  „Żyłem otoczony synami robotników i przemytników. Historie, które opowiadali, były ostrymi satyrami na hipokryzję polityków i klasy średniej, na dwulicowość nauczycieli i prawników. Urodziłem się już upolityczniony” – powiedział Dario Fo w wywiadzie dla „Guardiana”.

Fo był dla mnie najbardziej inspirującym twórcą teatralnym XX w. Pierwszy raz usłyszałem o nim, kiedy rok po Wisławie Szymborskiej otrzymał Nagrodę Nobla. Polskie środowisko literackie, które w 1997 r. uznało, że sztuka polityczna to pieśń przeszłości, nie kryło oburzenia. Czesław Miłosz przyznawał, że „nie znosi Fo”. Prof. Janina Klave, tłumaczka literatury, skomentowała: „Nie chcę wypowiadać się o nim, bo go wyjątkowo nie lubię”. Mówiono o kompromitacji nagrody. A polskie wydawnictwa jasno tłumaczyły, dlaczego Fo wydawać nie będą: „jego polityczne poglądy mogłyby nie przypaść do gustu polskim czytelnikom”; „nie będziemy go drukować, gdyż nie ma on w naszym kraju przyjaciół”.

Uznałem wtedy, że jeżeli dramatopisarz ma tylu wrogów w Polsce i na świecie („To antynagroda dla antypisarza”, skomentował włoski konkurent do Nobla Mario Luzi), to jest to postać, którą należy koniecznie poznać!

Okazało się, że jest z tym pewien kłopot i Dario Fo rzeczywiście nie ma wielu przyjaciół w Polsce. Ani tłumaczeń. Należy w tym momencie zaznaczyć, że w 1997 r. siedemset teatrów na całym świecie miało przynajmniej jedną sztukę Fo w repertuarze. W Polsce wystawiany i tłumaczony był sporadycznie.

Szczęśliwie trafiłem na książkę Moniki Gurgul „Teatr Dario Fo”. Po lekturze natychmiast okazało się, co takiego nie podoba się polskim literackim elitom. Czy pisarzowi wypada mieć wyraźne lewicowe poglądy? Czy można pisać sztuki namawiające do buntu wobec władzy („Nie płacimy, nie płacimy”), stające po stronie pracowników? Czy wolno wystawiać utwory szydercze wobec hipokryzji Kościoła, potępiane z ambon i na łamach watykańskich dzienników („Misterium Buffo”)?

Drugim powodem oburzenia elit był styl Dario Fo, pełen plebejskiego humoru, zapatrzony w tradycję dell’arte, lecz ciągle ją uwspółcześniający. Oddalał teatr i literaturę od akademickich dyskusji i parafiańskiej powagi, do świątyń sztuki wbiegał błazeńskim krokiem, rzucając na dzień dobry żart z otyłych kardynałów.

Jednocześnie Dario Fo był człowiekiem zaangażowanym w politykę, dostającym razy od włoskiej prawicy, ale też Włoskiej Partii Komunistycznej. Był artystą uciekającym od łatwych przyporządkowań, zawsze wiernym klasie społecznej, z której się wywodził. Jego przedstawienia grane były na stadionach i w siedzibach związków zawodowych – język, jaki wypracował, przyciągał klasy ludowe i intelektualistów.

Wreszcie – był praktykiem teatru, aktorem o wyjątkowej charyzmie i imponującym warsztacie. Jego lekcje aktorstwa na wideo zbyt rzadko oglądane są przez studentów szkół teatralnych. Dario Fo nie pisał tylko po to, żeby być czytanym, ale przede wszystkim, żeby być mówionym ze sceny. To ważne przy okazji Nobla dla Boba Dylana i świętego oburzenia części środowiska. Dorobek Dario Fo pokazuje, że literatura to także słowo żywe: wykrzyczane, wypowiedziane, wyśpiewane ze sceny. A nie wyłącznie białe kartki zapisane czarnym drukiem. Być może w obecnej sytuacji politycznej właśnie taka, żywa literatura jest nam potrzebna.

Czytajcie Dario Fo, żeby nie mówić potem, że byliście głupi.

Tego samego autora

Brak pasujących artykułów


Nie masz uprawnień, aby dodawać komentarze. Musisz się zarejestrować

Najnowsze informacje

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5

Petycja Popieram Rozbrat. Akcja #rozbratzostaje!

Poznań :: 08 czerwca :: Komentarze (0)

Petycja Popieram Rozbrat. Akcja #rozbratzostaje!

W ramach kampanii obrony Rozbratu zachęcamy do działań w mediach społecznościowych – szczegóły poniżej – powstała również petycja Popieram Rozbrat. Zachęcamy do jej podpisania i udostępniania

Więcej...

„Alarm!” Fałszywe informacje dziennikarzy z TVP

Poznań :: 06 czerwca :: Komentarze (0)

„Alarm!” Fałszywe informacje dziennikarzy z TVP

5 czerwca TVP wyemitowała „reportaż” z serii „Alarm!”. Jak podaje TVP jest to: „Reporterski program telewizyjnej Jedynki, w którym pojawiają się dziennikarskie interwencje, śledztwa, opowieści o realnych problemach Polski i Polaków”. Tym razem Jedynka interweniowała w sprawie działaczy społecznych związanych Rozbratem, którzy od 25 lat walczą z eksmisjami i czyścicielami...

Więcej...

Zielone miasta przyszłości - Dialog Obywatelski - relacja

Poznań :: 23 maja :: Komentarze (0)

Zielone miasta przyszłości - Dialog Obywatelski - relacja

23 maja na wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, na poznańskim Morasku, odbyło się spotkanie “Zielone miasta przyszłości - Dialog Obywatelski” z udziałem prezydenta Poznania Jacka Jaśkowiaka i Komisarz ds. Rynku Wewnętrznego i Usług Komisji Europejskiej Elżbiety Bieńkowskiej.

Więcej...

Rozbrat – byliśmy, jesteśmy, będziemy! Groźba eksmisji Rozbratu po 25 latach istnienia

Poznań :: 15 maja :: Komentarze (0)

Rozbrat – byliśmy, jesteśmy, będziemy!  Groźba eksmisji Rozbratu po 25 latach istnienia

W październiku mija 25 lat funkcjonowania Rozbratu, lecz jego przyszłość znów jest zagrożona. Komornik chce zlicytować działkę, którą zajmujemy. Nie oddamy Rozbratu bez walki!

Więcej...

Poznańscy nauczyciele pod Urzędem Miasta – relacja z manifestacji

Poznań :: 27 kwietnia :: Komentarze (0)

Poznańscy nauczyciele pod Urzędem Miasta – relacja z manifestacji

6 kwietnia 2019 tłum nauczycielek i nauczycieli (ponad 1000 osób) wypełnił dziedziniec przed poznańskim Urzędem Miasta (Plac Kolegiacki). Protestujący domagali się informacji czy dostaną pieniądze za czas akcji strajkowej, zawieszonej dzień wcześniej decyzją szefa Związku Nauczycielstwa Polskiego, Sławomira Broniarza. Taka deklaracja padła ze strony prezydenta Jacka Jaśkowiaka na początku strajku....

Więcej...

Translate page

Belarusian Bulgarian Chinese (Simplified) Croatian Czech Danish Dutch English Estonian Finnish French German Greek Hungarian Icelandic Italian Japanese Korean Latvian Lithuanian Norwegian Portuguese Romanian Russian Serbian Spanish Swedish Ukrainian